نڤسین: عەزیز نەسین / وەرگێڕان: وارهێل عمر اسماعیل
هەبوو نەبوو، د سەردەمێن کەڤندا ل وەلاتەکی کەسەکێ بەلەنگاز هەبوو، خوارنا رۆژێ ژی نەبوو، مرۆڤەکێ هەژارو پرتالە بوو، بەلێ مرۆڤەکێ خراب نەبوو، هیڤییا ئەوی یا مەزن هاریکاریکرنا خەلکێ نەدارو بێ دەستهەلات بوو، بەلێ گەلەک جارا نەدزانی کا دێ ب چ رەنگ هاریکارییا خەلکێ پێدڤی کەت؟، د دلێ خودا بەردەوام ئاخین و ئۆفین د راهێلان ئەز چەوا بشیم هاریکارییا خەلکی بکەم؟.
گەلەک جاران ئەو کەسێن ل دەوروبەرێن ئەوی دژییان پسیار ژێ دکرن دێ ب چ رەنگ هاریکارییا خەلکی کەی؟.
د بەرسڤا خودا هەردەم ئەوی دگوت دێ هاریکارییا خەلکی هەمییێ کەم، کا بلا ئەو رۆژ بهێن ئەز دزانم کا دی چەوا هاریکارییا خەلکی کەم.
رۆژەکێ ژ رۆژان کابرایە ل سەرێ چییایەکی وەک هەر جار ب دەنگەکێ نزم دگوت بەس خۆدی تشتەک دابا من دا ئەز ژی شییابام هاریکارییا مرۆڤایەتییێ و خەلکێ پێدڤی بکەم، دگەل هندێ کەسەک نێزیک دبیت و ل ئاخفتنێن ئەوی دبیتە مێهڤان.
سلاڤ کۆرێ من
دەما ل ملێ خو زڤری دیت دانعەمرەکی ریهوسمبێل سپی و درێژ یێ ل پشت راوەستییایی
بەرسڤێ ددەت سلاڤ باب
دانعەمری گۆتێ خیرە بابوو تۆ بۆ خو ب خو د ئاخڤی؟ و تۆ داخوازییا ژ خۆدێ دکەی
ئەوی ژی ئاریشە و دەردێ دلی خو بۆ گۆت، دبێژیتێ هیڤییا من یا مەزن ئەوە ئەز بشێم هاریکارییا خەلکی بکەم
دانعەمرێ پرچ و ریهوسمبێل سپی دبێژیتێ:گەلەک مرۆڤان بەری تە ڤییایە هاریکارییا خەلکی بکەن بەس نەشییاینە ئەڤێ چەندێ بکەن، ژبەرکو ئەنجامدانا باشییێ دگەل مرۆڤان گەلەک بزەحمەترە ژ خرابییێ، ئەگەر تە زانیبا دێ چەوا شێی هاریکارییا خەلکی کەی، تە هندە هیڤی نە دخواستن داکو هاریکارییا خەلکی بکەی!، ئەڤە دونیا هاتییە دورسترکرن کێم مرۆڤ شییاینە ئەڤا تۆ دبێژی بکەن، بەلێ ئەڤ برادەرە هەر ژ ئاخفتنا خۆ لێڤەنابیت و دبێژیت ئەز دێ هەر رۆژەکێ شێم هاریکارییا خەلکی کەم، دبێژیت ئەز خۆلکێ کەسێ نادەم، بەس کا بلا بەرپرسیارەتییەک کەفتبا دەستێ من دا من هەمی خرابی ژ سەر ئەردی راکربا، ئەز ناهێلم کەس یێ برسی، تێهنی، رویس و خواس بیت، چ شەرو شویرا ناهێلم، هەمی کار د جهێ خودا بن و هەر تشت دی وەسا بت وەک پێدڤی.
دانعەمر دبێژیتێ تو گەلەک حەز دکەی هاریکارییێ بکە، بەلێ تۆ نوزانی دێ چەوا و ب چ رێک ئەڤێ چەندێ ئەنجامدەی، بەری تەژی گەلەک کەس بڤی رەنگی یێت هاتین و چووین.
ئەڤ کۆرە دبێژیتێ ما تەشتەک ژ ئەنجامدانا باشییێ بسانەهیتر هەیە؟
ریهسپی دبێژیتێ مادەم تۆ هندە یێ مجدی پا ل ڤێرە نە راوەستە، وەرە و هەرە و دونیایێ تێکڤە، هەلبەت دێ رۆژەک ئێت و جهەک دێ هەبیت تۆ ل ئەوی جهی ببییە خودان دەستهەلات.
ئەڤی کۆری گوهێ خو دا ریهسپی و رابوو تەنگزاری دونیایی بوو، هەر جهەکێ چوویێ ژی بۆ خەلکی دیارکرییە کا چەوا ئەو یێ دل سۆتییە بۆ هندێ بەس دا بشێت هاریکارییا خەلکی بکەت.
رۆژەکێ ژ رۆژەان پشتی تێر گەرییایی ل دەمێ روژئاڤابوونێ ل دووماهییا رێیا خو چاڤێ ئەوی ب باژێرکەکی دکەڤیت یێ دورمانکری ب شیرهەو دیوارێن بلند، د دەرگەهێ باژێریدا قەستا ناڤ باژێری دکەت، بەلێ دەما چوویە دناڤ باژێریدا حێبەتی دمینیت، ژبەرکو مەیدانا تژییە ژ مروڤا، هژمارەکا زێدە یا مرۆڤان دبینیت، سەروبنێن حەشێمەتا مرۆڤان دیار نینە، ئەوی ژی دا ناڤ ئەوێ قەرەبالغێ، هەر ئێک یێ تشتەکی دبێژیت، گوهێ خو دا ئەوان مرۆڤا.
هەمی خەلک پێکڤە یێ دبێژن گەلی خەلکێ من من باشییا هەوە دڤێت، من دڤێت قەنجییێ دگەل وە بکەم، گازی قرا بەکن بلا بهێن و من ژێ بگرن و بکەنە پاشایێ هەوە، دی بینن دێ گەلەک چاکییا دگەل هەوە کەم، رووبارێن ئەڤی باژێری دێ شەربەت پیدا هەرکیت، بەرێ سەر رەسیفان دێ ژ زێری بن، دێ بۆ ل جهێ بارانێ ژ ئەسمانان شەراب و ڤەخوارنین بتام بارینم، دەستەکێ هەوە دێ دناڤ باخ و بیستاناندا بیت و ئێک ژی دناڤ هنگڤین و شریناهییاندا، یێ وە بڤێت بخون دێ ل بەر سینگێ وە بیت، یێ وە نەڤێت بخون هوین نابینن، هەر رۆژ دێ شرینی و خوارنێن خوش خوون، دێ وە کەم دلێ هەوە ڤێجا نەچیتە تشتێ خوش، دێ ژیارا هەوە هند خوش و ئارام کەم ئارامی ڤێجا بۆ وە ببیتە نەخوشی!، دی گەلەی خەلکێ من یێ خوشتڤی گازی قرا بکەن دا بهێن من بکەنە پاشایێ هەوە، ئەڤ کەسە حێبەتی دبیت، هەر کەسەکێ لێ دزڤریت یێ هەمان گوتنان دبێژیت، ل سەر ملێ خو زڤری ئەو زەلامی دانعەمر یێ ریهوسمبێل سپی دیت.
سلاڤ باب
سلاڤ کورێ من
باب ئەز یێ دبینم ل ئەڤی گوندی هەر ئێ بۆ خۆ د ئاخڤیت، بۆ هندە د کەنە هەوار؟
کورێ من ژبەرکو هەر ئێک هزر دکەت ئەو بتنێ دێ شێت قەنجییێ و باشییێ کەت، بەلێ ئەو نۆزانن دێ چەوا قەنجییێ و هاریکارییێ کەن، لەو هۆسا دکەنە هەوار
ئەڤ مرۆڤە هەردەم هۆسا دکەنە قێری؟
نەخێر، ژ دەنگدانێ بۆ دەنگدانێ ئەڤێ چەندێ دکەن، ل ڤێرە سالێ جارەکێ دەنگدانە، دەما دبیتە دەمێ دەنگدانێ هەر کەسەک حەز دکەت ئەو بهێتە هەلبژارتن
بۆچی؟
ژبەرکو هەر ئێک ژ ئەڤان هزر دکەت ئەو بتنێ دێ شێت باشییێ و هاریکارییێ کەت، هەمییا ژی دڤێت قەنجییێ بکەن، کەس نینە بڤێت خرابییێ بکەت
ل ڤێرە چ دهێتە هەلبژارتن؟
پاشا دهێتە هەلبژاتن، ئەڤ وەلاتە وەکی چ وەلاتێن دیتر نینە، وەکی وەلاتێن دیتر پاشایەتییێ ل ڤێرە ژ بابی بۆ کۆری نامینیت، بەلکو خەلک هەر سال کەسەکی بۆ پاشاتییێ د هەلبژێرن، ئەو کەسێ دهێتە هەلبژارتن بۆ پاشاتییێ هەروەکی سۆزدای ئەگەر باشییێ و هاریکارییێ بکەت دمینیت پاشا، ئەگەر نەکر ژی سالا دیتر دبیتە دەنگدان و ئێکێ دیتر ل جهێ ئەوی دهێتە هەلبژارتن و دبیتە پاشا، بەلێ هەتا نۆکە ل ڤێرە هێشتا کەسێ ژ سالەکێ زێدەتر پاشاتیی نەکرییە.
پا بۆچی دکەنە هەوار قر قر و گازی قرا دکەن؟
ژبەرکو ل ئەڤی وەلاتی پاشا ژلایێ قراڤە دهێنە هەلبژارتن
دگەل ئەڤێ گۆتنێ ژ نیشکەکێڤە کەش و هەوا تێکچوو، دونیا تاری بوو، عەورەکێ قرا بسەر ئەواندا هات، ژبەر قرا ئەسمان و رۆژ نەدهاتنە دیتن، ئەو قر د هنداڤ سەرێن مرۆڤاندا د فرین و قر قر دکرن، ئەڤان مروڤان ژی گازی دکر قرا برا قرا برا بەختێ تە مە من ژێبگرە، دگەل هندێ قرەکا قەلەو مەزن دناڤ ئەڤان قرادا خو بەردا خوارێ و هات ل هنداڤ سەرێ زەلامێ ئەڤە سالانە د گەرییا داکو باشییێ بکەت زڤری و زڤری ل دووماهییێ ریتە سەر سەرێ ئەوی و پاشی قر بلند بوو.
پاشی هەمییان گوت ئێک ژ سیێ پاشایە ئێک ژ سییێ پاشایە
زەلام ما حێبەتی و گوتێ باب ئەڤە چییە؟
دانعەمری گوتێ ل ڤێرە هۆسایە، ئەگەر قرەک سێ جارا بهیت و ب ریتە بسەرێ ئێکیڤە ئەو بۆ ماوەیێ سالەکێ دبیتە پاشایێ ئەڤی باژێری، نۆکە تۆ ئێک ژ سەر سییێ پاشایی، لاڤەیان بکە جارەکا دی قر بهێت و بریتە بسەرێ تەڤە، دگەل هندێ جارەک دی قر هات و دادا سەر سەری و ریتە بسەریڤە، خەلکێ ئامادە ب ئێک دەنگ کرە هەوار دو ل سەر سییێ پاشا دو ل سەر سییێ پاشا.
داکو جارەکا دی قر نەهێت و بریتە بسەرێ ئەویڤە هەمییا سەرین خو بلندکرن و کۆلاڤێن خو ئێخستن و کرە هەوار قرا برا قرا برا وەرە ڤێرە وەرە ڤێرە، بەلێ قرێ گوهێ خو نەدا کەسێ و بۆ جارا سییێ ژی دادا سەر سەرێ زەلامێ بییانی و ریتە بسەرێ ئەویڤە، هۆسا هەمییا ب ئێک دەنگ کرە هەوار پاشا پاشا، و زەلام راکرە سەر ملین خو و برە قەسرا شاهاتییێ، دەما زەلام بوویە پاشا بها و باشییا قرا ژبیرنەکر، فەرمانەک دەرئیخستن هەمی هەلامەتێن ناڤ باغ و بیستانان راکرن، ئەو قر دگرتن و دئێشاندن یان کش دکر سزادان، ب هندێ ژی رازینەبوو، بەلکو بریاردا رۆژانە لازم هەر مالەک دانەکێ خوارنێ پێشکێشی قرا بکەت.
خەلکی دەست ب گلە وگازندەیان کر، بەلێ شاهی گۆتنێن خەلکی بۆ خۆ نەکرنە خەم و یێ بەردەوام بوو ل سەر چاڤدانا قرا، ب ئەڤی رەنگی سالەکا دەستهەلاتا شاهی دەرباز بوو، جارەکا دی دەمێ هەلبژارتنان هاتەڤە.
جارەکا دیتر خەلک هەمی ل مەیدانا باژێری کومبوون، وەکی هەر جار خەلک دەست لاڤەیان کر داکو قر ئەوی بهەلبژێرن، جارەک دی وەکی بەرێ خەلکی د خواست ببنە شاهێ وەلاتی داکو باشییێ دگەل خەلکی بکەن، جارەک دیتر وەک عەورا قرا ب سەر خەلکیدا گرت، عەسمان رەش بوو ژ بەر پێلا قرا، بەلێ ئەڤ جارە رەوش جوداتر بوو ژ سالین بەرێ، ئەڤ جارە دنێزیکی ١٠ قر پێکڤە هاتن و دادانە سەر سەرو ملین شاهێ سالا بووری، قرا ئەڤ چەندە کر ژبەر ئەوان قەنجییێن شاهی دگەل ئەوان کرین، هوسا سێ جارا هاتن و ریتە ب سەرێ شاهیڤە، جارەکا دیتر زەلامێ بییانی بۆ شاهێ باژێری، جارەکا دیتر شاهی گوت دڤێت ئەز قەنجییا ئەڤان قرا ژبیرنەکەم، فەرمانەک دەرئێخست و بریاردا هەر مالەک ٢٠ قرا ل مالا خۆ خۆدان بکەن، هەردیسان داکو ئەڤان قرا ژ سەرما و گەرمایێ بپارێزیت دەست ب ئاڤاکرنا جهێن حەواندنا قرا کر، رۆژ بۆ رۆژێ ژبەر چاڤدانێ قر قەلەو بوون و مەزن بوون، بەزێ ئەوان ستویر بوو، هەتا قر وەکی عەلۆکەکێ لێهاتین.
هۆسا سالەکا دیتر دەرباز بوو، جارەک دی بو دەمێ دەنگدانێ، خەلک ژ سەرەدەری و دەستهەلاتا شاهی هێدی هێدی نەرازیبوون، دەست ب گازندان کرن، جارەکا دی ئەڤ قرێن وەکی عەلۆکا هاتن سێ جاران ریتە ب سەرو ملێن زەلامیڤە و جارەکا دی بۆ پاشا.
شاهی دیارکر ب چ رەنگان نابت سیپورشک د ناڤ پەرێن ئەڤان قراندا بمینن، دڤێت سپیهێن ئەڤان قرا ژێ بهێنە ڤەکرن و قر بهێنە پاقژکرن، دڤێت لنگێن ئەڤان قرا بهێنە پاژکرن و دۆهنکرن، هەروەسا دڤێت هوین پشتا ئەڤان قرا ب ئالیسن.
پاشایی وەسا سەرەگوهییەکا باش ژ قرا کر رۆژ بۆ رۆژێ قەلو بوون و مەزن بوون هەتا وەکی بەرخا لێهاتین، هۆسا رۆژ بۆ رۆژێ زیدەبوون، هەتا رەوش گەهشتییە ئەوی رادەی ڤێجا جهێ ئەڤان قرێن ستویرولە د باژێریدا نەکر.
جارەکا دی بۆ هەلبژارتن ئەڤ جارە قر سەد سەد هاتن و سێ جارا ریتە ب سەرو ملین زەلامیڤە و جارە دی بۆ پاشایێ باژێری، ژبەر زێدەبوونا قرا خەلکی باژێری نەچاربوون مال و حالێن خو بۆ قرا هێلان و قەستا دول و چییا و نهالان کر.
ب ئەڤی رەنگی و ب چاڤدانەکا باش یا قرا ژلایی پاشایڤە سالەکا دی دەرباز دبیت و دبیتە دەمێ هەلبژارتنان، ئەڤ جارە قر هندی زەخم ببوون وەکی گولکا لیهاتبوون، ئەڤ جارە قرا پیکڤە و بێی دو دلی خوە بەردانە سەر مل و سەر سەرێ زەلامی، خەلک هاتن دا پاشای ببنە قەسرا ئەوی، سەح دکەنێ گرەکێ مەزن یێ قرا یێ دورست بووی، پاشایێ دیار نینە، باش بەریخودایێ سەحکرێ پاشا یێ مایە دبن قراڤە یێ فەتسی، خەلکی هەمییێ ب ئێک دەنگ کرە هەوار برایی قر برایێ قر وەرە بەختێ تەمە من ژێبگرە و بکە پاشا.
هیچ کۆمێنتەک نینە